19. Leaseverplichtingen

De leaseverplichtingen, waaraan de gebruiksrechten leasecontracten zijn gekoppeld, bestaan uit:

 

2022

2021

Langlopende leaseverplichtingen

  

Bedrijfsgebouwen en -terreinen

2.214.670

2.298.251

Vervoersmiddelen

9.528

9.984

Overige bedrijfsmiddelen

9.837

10.942

 

2.234.035

2.319.177

   

Kortlopende leaseverplichtingen

  

Bedrijfsgebouwen en -terreinen

226.199

215.780

Vervoersmiddelen

10.087

10.867

Overige bedrijfsmiddelen

1.308

1.287

 

237.594

227.934

Totaal leaseverplichtingen

2.471.629

2.547.111

Het verloop van de leaseverplichtingen is als volgt:

 

2022

2021

Stand begin boekjaar

2.547.111

2.612.514

   

Investeringen

69.164

87.696

Verwervingen via bedrijfscombinaties

8.447

6.657

Beëindigingen

-13.778

-10.243

Overboekingen naar voor verkoop aangehouden verplichtingen

-1.636

-4.754

Herwaarderingen

131.385

104.133

Aflossingen

-297.414

-279.347

Contante waarde mutaties

28.350

30.455

 

-75.482

-65.403

Stand einde boekjaar

2.471.629

2.547.111

Van de totale leaseverplichting heeft een significant gedeelte betrekking op perioden die vallen onder verlengingsopties en waarvan het met redelijke mate van zekerheid is te zeggen dat Jumbo hiervan gebruik gaat maken. Daarnaast betreft een gedeelte verplichtingen voor gebruiksrechten die Jumbo inhuurt en doorverhuurt aan ondernemers en derden en waarvoor Jumbo in de toekomst huurbijdragen ontvangt. Dit kan als volgt worden samengevat:

 

2022

2021

Eigen gebruik

955.168

992.096

Doorverhuur aan ondernemers en derden

632.292

578.131

Leaseverplichtingen voor niet-opzegbare periode

1.587.460

1.570.227

   

Leaseverplichtingen voor ingerekende verlengingsopties

884.169

976.884

Totaal leaseverplichtingen

2.471.629

2.547.111

Voor nadere toelichting omtrent te ontvangen huurbijdragen van ondernemers en derden met betrekking tot financiële leasecontracten wordt verwezen naar noot 13 en voor een toelichting op operationele leasecontracten naar de niet in de balans opgenomen vorderingen in noot 24.

De leaseverplichtingen vervallen als volgt (niet verdisconteerd):

 

2022

2021

Termijnen vervallend binnen 1 jaar

267.920

255.131

Termijnen vervallend tussen 1 en 5 jaar

1.120.676

1.067.652

Termijnen vervallend na 5 jaar

1.265.489

1.385.397

 

2.654.085

2.708.180

Dit bedrag wordt bepaald op basis van de nog te betalen bedragen per balansdatum voor de resterende looptijd van de leaseverplichtingen. Deze berekeningswijze leidt tot een totaalbedrag van € 2.654.085. De bedragen die worden vermeld sluiten aan met de contractuele kasstromen per balansdatum zoals opgenomen onder noot 25.

Kosten uit hoofde van leasecontracten met een looptijd korter dan 1 jaar of een waarde lager dan € 5 zijn verantwoord in de winst- en verliesrekening voor een bedrag van € 16.843 (2021: € 13.855) respectievelijk € 3.691 (2021: € 9.496). Deze kosten hebben betrekking op lease van bedrijfsgebouwen en -terreinen, transportmiddelen zoals personenauto's en vrachtwagens, intern transport zoals heftrucks, winkelautomatisering, kopieerapparatuur en overige machines en inventarissen.

Variabele leasebetalingen zijn niet gewaardeerd in de leaseverplichtingen en in de gebruiksrechten op leasecontracten. De variabele leasebetalingen zijn verantwoord in de winst- en verliesrekening in 2022 voor een bedrag van € 2.134 (2021: € 478). Deze hebben betrekking op leasecontracten inzake bedrijfsgebouwen waarvan een deel van de te betalen leasebedragen gerelateerd is aan de behaalde omzet door Jumbo en/of La Place op een dergelijke locatie.  

In de totale leaseverplichting is een bedrag van € 284.245 (2021: € 289.260) opgenomen aan verplichtingen uit leaseovereenkomsten met verbonden partijen inzake huur van een aantal verkooplocaties van Jumbo en La Place, een aantal distributiecentra, het hoofdkantoor van Jumbo en zonnepanelen op bedrijfsgebouwen.

Voor nadere toelichting op de gebruiksrechten leasecontracten wordt verwezen naar noot 12.

Voor gerelateerde niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen wordt verwezen naar noot 24.

Schattingen en oordelen

Voor de verdiscontering van leasebetalingen hanteert Jumbo de marginale interestvoet, waarbij rekening wordt gehouden met de verwachte resterende looptijd van het leasecontract. De marginale rentevoet is opgebouwd uit de volgende componenten: de risicovrije rentevoet op basis van Nederlandse Staatsobligaties, Jumbo specifieke kredietopslag en een opslag op basis van de risicocategorie van de onderliggende activa. In 2022 komt deze uit op een gewogen gemiddelde van 1,2% (2021: 1,0%).

Bij het bepalen van de verwachte looptijd van de leaseverplichtingen houdt Jumbo rekening met alle feiten en omstandigheden die een economische prikkel geven om een ​​verlengingsoptie uit te oefenen of een beëindigingsoptie niet uit te oefenen. Verlengingsopties (of perioden na beëindigingsopties) worden alleen in de leasetermijn inbegrepen en meegenomen onder de leaseverplichtingen als het redelijkerwijs zeker is dat de leaseovereenkomst wordt verlengd (of niet wordt beëindigd).

Jumbo maakt hoofdzakelijk gebruik van verkooplocaties, zijnde bedrijfsgebouwen en -terreinen, door het afsluiten van leasecontracten en heeft beperkt bedrijfsgebouwen en -terreinen in eigendom. De aanvankelijke looptijd van leasecontracten voor verkooplocaties in Nederland is over het algemeen tien jaar met continue verlengingsopties van ieder vijf jaar. In België is de aanvankelijke looptijd van leasecontracten veelal drie jaar met continue verlengingsopties van ieder drie jaar. Ten aanzien van de huurcontracten van verkooplocaties verwacht Jumbo voor het merendeel van de portefeuille gebruik te maken van verlengingsopties en de locaties voor een gemiddeld lange termijn voort te zetten. Tevens vindt differentiatie plaats voor vestigingen op basis van aandachtsprofiel, wat kan leiden tot aanpassingen in het verwachte gebruik van verlengingsopties. Het uitoefenen van verlengingsopties ligt voornamelijk in handen van Jumbo, als gevolg van wettelijke bescherming.

Een maximale looptijd van vijftien jaar is van toepassing op Jumbo winkellocaties in Nederland, een maximale looptijd van negen jaar is van toepassing op Jumbo winkellocaties in België en een maximale looptijd van tien jaar is van toepassing op La Place locaties.

Daarnaast heeft Jumbo huurcontracten gerelateerd aan vervoersmiddelen en overige bedrijfsmiddelen die onder IFRS 16 zijn gewaardeerd, waarbij wordt uitgegaan van een gemiddelde huurtermijn van 4 jaar voor vervoersmiddelen en maximaal 15 jaar voor overige bedrijfsmiddelen. Voor de waardering van huurcontracten gerelateerd aan vervoersmiddelen wordt de portefeuillebenadering gehanteerd waarbij wordt uitgegaan van gemiddelde resterende looptijd.

Waarderingsgrondslagen

De leaseverplichtingen worden initieel gewaardeerd tegen de contante waarde van de nog niet-betaalde leasebetalingen op startdatum, verdisconteerd tegen de impliciete rentevoet. Indien deze rentevoet niet betrouwbaar kan worden bepaald, wat in algemene zin geldt voor leasecontracten die Jumbo aangaat als lessee, moet de marginale rentevoet van de lessee worden gebruikt. Voor leases met een looptijd korter dan twaalf maanden of een waarde lager dan € 5 neemt Jumbo geen leaseverplichting op. Vanuit de leaseverplichtingen worden de gebruiksrechten leasecontracten bepaald en gewaardeerd.

De verwachte looptijd van een contract omvat de leaseperiode (vast te stellen als de niet-opzegbare periode van een leasecontract), inclusief de perioden die onder optie tot verlenging van het contract vallen, indien het redelijk zeker is dat Jumbo hiervan gebruik gaat maken, en inclusief de perioden die onder optie tot beëindiging van het contract vallen als het redelijk zeker is dat Jumbo deze optie gaat uitoefenen.

Leasebetalingen die in de waardering van de leaseverplichting zijn opgenomen, zijn:

  • vaste betalingen verminderd met te ontvangen lease-incentives;

  • variabele leasebetalingen die van een index of rentevoet afhankelijk zijn en die bij eerste opname op basis van de index of rentevoet op de aanvangsdatum worden gewaardeerd;

  • bedragen die naar verwachting door Jumbo verschuldigd zijn uit hoofde van restwaardegaranties;

  • de uitoefenprijs van een aankoopoptie indien het redelijk zeker is dat Jumbo deze optie zal uitoefenen; en

  • betalingen van boetes voor het beëindigen van de leaseovereenkomst, indien de gehanteerde leaseperiode de uitoefening door Jumbo van een optie tot beëindiging van de leaseovereenkomst weerspiegelt.

Eventueel van toepassing zijnde huurkortingen, met uitzondering van Covid-19-gerelateerde huurconcessies, worden opgenomen in de waardering van de leaseverplichting. Servicekosten worden niet meegenomen in de waardering van de leaseverplichting, maar direct in de winst- en verliesrekening verantwoord.

Na de eerste opname vindt waardering plaats tegen (geamortiseerde) kostprijs. De leaseverplichting wordt verhoogd om de rente op de verplichting weer te geven, verlaagd met verrichte leasebetalingen en geherwaardeerd om herbeoordelingen of wijzigingen van de leaseovereenkomst weer te geven. De rente op de leaseverplichting en variabele leasebetalingen die niet in de waardering van de verplichting zijn opgenomen, worden verantwoord in de winst- en verliesrekening.

Herwaarderingen van de leaseverplichting ontstaan uit gewijzigde leasebetalingen, een verandering in de leaseperiode of in de beoordeling van een optie om het onderliggende actief te kopen, verandering in de bedragen uit hoofde van restwaardegaranties en een gewijzigde disconteringsvoet. Het bedrag van de herwaardering van de leaseverplichting wordt opgenomen als een aanpassing van het gebruiksrecht van het leasecontract. Indien de boekwaarde van gebruiksrecht van het leasecontract tot nul is afgeboekt en er van een verdere vermindering van de leaseverplichting sprake is, wordt de herwaardering verantwoord in de winst- en verliesrekening.

Huurcontracten die leases bevatten met een looptijd korter dan 12 maanden of een waarde lager dan € 5, die conform IFRS 16 niet worden gewaardeerd, zijn als last verantwoord in de winst- en verliesrekening. De uit deze huurcontracten voortvloeiende leaseverplichtingen worden opgenomen in de toelichting op de jaarrekening onder niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen (zie noot 24). Onder deze toelichting worden ook de huurcontracten vermeld die reeds zijn aangegaan, maar per balansdatum nog niet zijn ingegaan en operationeel zijn.